W szybko rozwijającej się dziedzinie sztucznej inteligencji, dążenie do nadania maszynom poczucia moralności jest zarówno fascynujące, jak i pełne wyzwań. Niedawne finansowanie badań na Uniwersytecie Duke przez OpenAI, jak donosi TechCrunch, podkreśla ambicję opracowania algorytmów zdolnych do przewidywania ludzkich osądów moralnych. Ten projekt, prowadzony przez profesorów etyki praktycznej Waltera Sinnott-Armstronga i Janę Borg, ma na celu stworzenie „moralnego GPS”, który pomoże w podejmowaniu decyzji w takich dziedzinach jak medycyna, prawo i biznes.
Próba nauczenia sztucznej inteligencji rozumienia i przewidywania ludzkiej moralności jest ambitna, biorąc pod uwagę wrodzoną subiektywność i złożoność podejmowania decyzji etycznych. Filozofowie od wieków debatowali nad zaletami różnych teorii etycznych, a nie ma uniwersalnie akceptowanego modelu. Ta złożoność jest widoczna w różnych podejściach modeli AI, takich jak Claude i ChatGPT. Claude ma tendencję do faworyzowania kantyzmu, który koncentruje się na absolutnych zasadach moralnych, podczas gdy ChatGPT lekko skłania się ku utylitaryzmowi, priorytetowo traktując największe dobro dla największej liczby ludzi.
Modele Etyczne
- Utylitaryzm: Ten model, promowany przez filozofów takich jak Jeremy Bentham i John Stuart Mill, ocenia działania na podstawie ich wyników. Celem jest maksymalizacja ogólnego szczęścia i minimalizacja cierpienia. W kontekście sztucznej inteligencji, podejście utylitarne może priorytetowo traktować decyzje, które przynoszą korzyści większości, nawet jeśli oznacza to poświęcenie jednostek.
- Deontologia: Zakorzeniona w filozofii Immanuela Kanta, deontologia podkreśla obowiązki i zasady. Działania są uważane za moralnie słuszne, jeśli przestrzegają zestawu zasad, niezależnie od konsekwencji. AI stosująca etykę deontologiczną skupiłaby się na przestrzeganiu zasad moralnych, takich jak niekłamanie czy niezabijanie, nawet jeśli złamanie tych zasad mogłoby prowadzić do lepszych wyników.
- Etyka cnót: Związana z Arystotelesem, etyka cnót koncentruje się na charakterze i cnotach jednostki wykonującej działanie. Podkreśla moralny charakter i rozwój cnotliwych nawyków. AI kierowana etyką cnót dążyłaby do naśladowania cnotliwego zachowania, promując cechy takie jak uczciwość, odwaga i współczucie.
- Etyka troski: Ten model podkreśla znaczenie relacji międzyludzkich i troski jako fundamentalnego aspektu życia ludzkiego. Skupia się na moralnym znaczeniu troski o innych i utrzymywaniu relacji. AI stosująca etykę troski priorytetowo traktowałaby działania, które wspierają i utrzymują relacje oraz troskę o jednostki.
- Relatywizm etyczny: Ta perspektywa zakłada, że normy moralne są oparte na kulturze i dlatego podlegają indywidualnemu wyborowi. To, co jest uważane za moralnie słuszne lub błędne, może się różnić w zależności od kultury. AI kierowana relatywizmem etycznym musiałaby dostosować swoje osądy moralne w zależności od kontekstu kulturowego.
Przykład Rozwiązania Dylematu Etycznego
Rozważmy klasyczny dylemat moralny: Problem Wózka.
Scenariusz:
Rozpędzony wózek zmierza w kierunku pięciu osób przywiązanych do torów. Masz możliwość pociągnięcia dźwigni, aby skierować wózek na inny tor, gdzie zabije jedną osobę zamiast pięciu.
Podejście Claude’a (Kantyzm):
Claude, faworyzujący kantyzm, prawdopodobnie argumentowałby, że pociągnięcie dźwigni jest moralnie złe, ponieważ wiąże się z aktywnym podjęciem decyzji o zabiciu jednej osoby, co narusza zasadę moralną przeciwko zabijaniu. Etyka kantowska koncentruje się na zasadzie, że pewne działania są z natury złe, niezależnie od konsekwencji. Dlatego Claude mógłby dojść do wniosku, że nie należy pociągać dźwigni, ponieważ jest to złe działanie.
Podejście ChatGPT (Utylitaryzm):
ChatGPT, skłaniający się ku utylitaryzmowi, prawdopodobnie argumentowałby, że pociągnięcie dźwigni jest moralnie słuszne, ponieważ prowadzi do największego dobra dla największej liczby osób. Utylitaryzm koncentruje się na wynikach działań, dążąc do maksymalizacji ogólnego szczęścia i minimalizacji cierpienia. W tym przypadku, uratowanie pięciu osób kosztem jednej jest uważane za lepszy wynik, więc ChatGPT mógłby dojść do wniosku, że należy pociągnąć dźwignię.
Wyzwania i Przyszłe Kierunki
Wyzwanie dla OpenAI i wspieranych przez nią badaczy polega na opracowaniu algorytmów, które mogą nawigować po tych różnych ramach etycznych i dokładnie przewidywać ludzkie osądy moralne. Zadanie to jest skomplikowane przez fakt, że systemy AI są szkolone na ogromnych ilościach danych z internetu, które często odzwierciedlają wartości zachodnich, wykształconych i uprzemysłowionych narodów. Zapewnienie, że systemy AI mogą rozumieć i szanować szerszy zakres perspektyw moralnych, jest kluczowe dla ich akceptacji i skuteczności.
W miarę jak sztuczna inteligencja nadal integruje się z różnymi aspektami społeczeństwa, znaczenie rozwijania systemów świadomych moralnie nie może być przecenione. Prace prowadzone przez OpenAI i Uniwersytet Duke stanowią znaczący krok w kierunku stworzenia AI, która może pomagać w podejmowaniu decyzji etycznych, ostatecznie przyczyniając się do bardziej sprawiedliwego i równego świata.
Źródło: TechCrunch, Filozofuj, opracowanie własne. Zdjęcie otwierające: pexels.com.
