Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki za rok 2024 została przyznana dwóm wybitnym naukowcom, Johnowi J. Hopfieldowi i Geoffreyowi E. Hintonowi, za ich przełomowe wkłady w dziedzinie uczenia maszynowego. Ich pionierska praca położyła podwaliny pod rozwój sztucznych sieci neuronowych, które są teraz integralną częścią rozwoju sztucznej inteligencji (AI). Niestety nasze prognozy co do tegorocznej wygranej się nie potwierdziły.
Co wiemy o laureatach Nagrody Nobla z fizyki 2024
John J. Hopfield jest profesorem na Uniwersytecie Princeton, znanym z wynalezienia sieci Hopfielda. Ta sieć to forma pamięci asocjacyjnej, która może przechowywać i rekonstruować wzorce, takie jak obrazy, wykorzystując zasady fizyki. Sieć Hopfielda działa, znajdując wartości dla połączeń między węzłami, podobnie jak synapsy w mózgu, aby zminimalizować energię sieci. Gdy zostanie przedstawiony zniekształcony lub niekompletny obraz, sieć metodycznie aktualizuje swoje wartości, aby odtworzyć najdokładniejszą reprezentację oryginalnego obrazu. To innowacyjne podejście znacząco wpłynęło na rozwój algorytmów uczenia maszynowego.
Geoffrey E. Hinton, profesor na Uniwersytecie w Toronto, wniósł znaczący wkład w dziedzinę poprzez rozwój maszyny Boltzmanna. Budując na pracy Hopfielda, maszyna Boltzmanna Hinton’a wykorzystuje fizykę statystyczną do rozpoznawania charakterystycznych elementów w danych. Ta maszyna może klasyfikować obrazy i generować nowe przykłady na podstawie wzorców, które nauczyła się rozpoznawać. Praca Hinton’a była kluczowa dla gwałtownego rozwoju uczenia maszynowego, umożliwiając systemom AI wykonywanie skomplikowanych zadań, takich jak rozpoznawanie obrazów i mowy.
Szutucze sieci neuronowe a AI (sztuczna inteligencja)
Królewska Szwedzka Akademia Nauk, która przyznaje Nagrodę Nobla, podkreśliła znaczenie pracy Hopfielda i Hintona w swoim ogłoszeniu. „Praca laureatów już przyniosła ogromne korzyści. W fizyce wykorzystujemy sztuczne sieci neuronowe w szerokim zakresie obszarów, takich jak rozwój nowych materiałów o określonych właściwościach,” powiedziała Ellen Moons, przewodnicząca Komitetu Noblowskiego ds. Fizyki. Te sieci neuronowe są również niezwykle istotne w dziedzinie sztucznej inteligencji, gdzie stanowią podstawę uczenia maszynowego oraz zastosowań AI, od rozpoznawania wzorców po przetwarzanie języka naturalnego.
Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki jest jedną z najbardziej prestiżowych nagród w społeczności naukowej, uznającą wybitne wkłady w dziedzinę od 1901 roku. Tegoroczna nagroda podkreśla głęboki wpływ uczenia maszynowego na współczesną naukę i technologię. Odkrycia i wynalazki Hopfielda i Hinton’a nie tylko poszerzyły nasze zrozumienie sztucznych sieci neuronowych, ale także otworzyły drogę do przyszłych innowacji w AI.
Świętując osiągnięcia tych dwóch niezwykłych naukowców, jest jasne, że ich praca będzie nadal kształtować przyszłość technologii i nauki przez wiele lat.
Źródło: The Nobel Prize. Zdjęcie otwierające: pixabay.com
